शोधप्रविधिप्रवेशः (भाग-1) / Shodha Pravidhi Pravesh (Part - 1)

Abstract

सारांशः – शोधकार्यं चिकीर्षुणां शोधच्छात्राणां कृते शोधप्रविधिं ज्ञातुम् इदं पुस्तकं महते उपकाराय अस्ति। अस्मिन् पुस्तके किं नाम अनुसन्धानम्, अनुसन्धानशब्दस्य अर्थः, शोधस्य पर्यायशब्दाः, शोधस्य स्वरूपम्, शोधस्य उद्देश्यानि, शोधाय सामान्यावधान्ता, संस्कृतसाहित्ये अनुसन्धानसूत्राणि चेति सप्त प्रकरणानि सन्ति। कस्यापि महाप्रयासस्य महाप्रयोगस्य वा प्रारम्भः कथं जातः इति ज्ञातुं शोधदृष्टिः अत्यन्तम् आवश्यकी भवति। अपि च संशोधनस्य वैज्ञानिकं स्वरूपं कीदृशम् इत्येत् ज्ञातुं सप्तभिः प्रकरणैः विभक्तमिदं पुस्तकं सर्वेभ्यः संशोधनरतेभ्यः संशोधनचिकीर्षुभ्यश्च छात्रेभ्यः अत्यन्तम् उपकारकम् अस्ति। लेखकः सर्वादौ अनुसन्धानप्रवृत्तिहेतून् प्रतिपाद्य अनुसन्धाने कथं चिन्तनविकासस्य क्रमः वर्धते इति सप्रमाणं प्रतिपादयति। शोधकार्ये नूतनावधारणायाः स्थापन, सूचनासङ्कलनेन सर्जनात्मकावधारणा, भाषानियन्त्रणम्, शोधस्य उद्देश्यानि सीमाङ्कनं चेति विषयाः अपि प्रतिपादिताः सन्ति। अपि च विभिन्नक्षेत्रेषु अनुसन्धानस्य क्षेत्रं किं किं भवितुम् अर्हतीति इत्यपि लेखकः निरूपयति।